Meneer Non in winterpij

Je zal als stoere mannetjes eend maar Nonnetje genoemd worden. Dan hadden ze zijn ega ook Patertje moeten noemen, want zij is vooral bruin getooid. Vroeger heette dit familielid van de Zaagbekken, Kleine Gekuifde Zaagbek, hetgeen ik beter vind passen bij de soort. Schuw als ze zijn, bij een wak zijn ze beter te benaderen. Ze duiken vaak onder op jacht naar vis. Juist op dat moment tijger je naar het wak toe. Komt hij dan weer boven, valt hem het verschil nauwelijks op. Zeker niet als je zelf ook een witte jurk aan hebt.

Gele gors in witte wereld

Houdt de ijsgors van ijs en de sneeuwgors niet zoveel, is de geelgors vooral geel. De meeste echt zomerse vogels trekken weg, omdat ze van kleine beestjes leven. De geelgors switcht net zo makkelijk tussen insecten en zaad. Crisis breekt wetten. Ik bezoek ook al een tijdje de Lidle in plaats van Appie om te overleven. Maar dan lig ik me in de sneeuw te bedenken dat als ik die tonnen strooivoer nou niet eens zou vullen elke maand. Maar gedeelde smart is halve smart en dus blijf ik nog even de vogelvoedselbank van de Veluwe. Nog een geluk dat ik ze niet binnen hoef op te vangen in deze barre tijden.

Europese Visotter weer on the move

Zoals zoveel zoogdieren die het moeilijk hebben in hun originele biotoop, wordt ook de Visotter flink geholpen om zich weer te vestigen. Hoorden we van de week dat het goed gaat met de Bever, heeft vriendje Otter minder succes. Afhankelijk als hij is van grotere territoria en schoon water, heeft hij het een stuk moelijker om zijn draai te vinden in het overbevolkte Nederland. Toch wordt hij op steeds meer plaatsen waargenomen en zijn er jongen gemeld. Het zal nog wel even duren voordat we daar een makkelijk fotootje van kunnen maken. Deze heb ik dus maar 'geschoten' in Natuurpark Flevoland bij Lelystad. Zeer aan te bevelen park om de meest voorkomende grote zoogdieren van Nederland te kunnen bekijken.

Eind aan het sombere gezwam

Ruim een maand hebben we kunnen genieten van de paddenstoelen formatie. Er leek geen eind aan te komen. Welke soort zou er op welke plek terrecht komen. Hoe gaan de posten verdeeld worden in het grote buitenbos. Wie komt er op het bordes van de Staatsbosbeheerder. De Sombere Honingzwam was dit jaar verreweg in de meerderheid. Groot, uitbundig en dominant. Typisch rechts dus. En tussen al dat geweld vond je als je goed keek hele nuttige, fijnzinnige, maar oh zo kwetsbare kleintjes. Links dus eigenlijk. Nee, van al dat gesomber uit Den Haag heb ik niet veel meegekregen. Was teveel aan het genieten van een unieke Herfst. Al geldt ook daar het recht van de sterkste. Maar dan in alle stilte en op een rechtvaardig manier. Mooi woord trouwens; vaardig met het recht. Een paddenstoelenexcursie zou heel inspirerend zijn voor besluiteloze beslissers aan de macht.

Pure Art

Het paddenstoelen seizoen komt dit jaar wat langzaam op gang. Wisselvallig is het sleutelwoord. Het ziet er naar uit dat het nu eindelijk ideaal gaat worden vanaf deze week. Kouder, natter, donkerder, daar zijn ze gek op. Deze Rechte Koraalzwam had het blijkbaar nu al naar de zin. Zelden zo'n fors exemplaar gezien. Midden in de Oostvaardersplassen. Ook al geen plek waar je hem verwacht.  Inzoomen levert vaak spectaculaire vormen op. Geef toe, het heeft iets kunstzinnigs die dingen.

Dorst verbroedert

De vogelwereld zweeft tussen komen of vertrekken. Tijdens de vogeltrek zien we veel zogenaamde doortrekkers. Die zorgen vaak voor de meeste ophef. Tot de tanden bewapend met teleglas trekken hele volksstammen erop uit om de backpackers onder de vogels te spotten. Er zijn er ook die van plek wisselen.  Vinken, Roodborsten, Merels en Groenlingen, allemaal schuiven ze een stukje op naar verdere oorden en wisselen stuivertje met een familielid van elders. 'Onze' Roodborst en 'onze' Merel is dus in de winter aan het blauwsnavelen in verre tuinen. Je voert in de winter dus echt een ver familielid. Ruzie maken doen ze echter niet meer tijdens de wissel en als je dorst hebt voor de grote reis, dan schuif je gewoon even op aan de vijver.

Vastklampen aan het leven

Dieren en planten die korte levensfasen hebben, doen er alles aan om zo lang mogelijk te mogen blijven en er zeker van te zijn dat hun nageslacht ook volgend jaar weer van de partij is. Zonnedauw maakt zich aan het einde van de zomer nog eventjes zo aantrekkelijk mogelijk, zodat de Watersnuffelaar zich nog een keer vergist. Verzwakt als zij is van een zomer lang snuffelen, klampt zij zich nog even stevig vast, voordat de enzymen van de plant het leven uit haar zuigen. En omdat ook de waterjuffer nog gauw voor nageslacht moet zorgen, zie je soms hele kerkhoven in deze plantjes. Op zoek naar een gewillige partner, vielen ze zelf ten prooi aan hun overlevingsdrang. Vastklampen aan het leven kan je soms het leven kosten.

Zwart als de nacht op paarse pracht

Afhankelijk van het weer bloeit de Struikheide elk jaar anders. Kort of lang, miezerig of uitbundig. Dit jaar zit alles mee. Dat is vooral voor de Bijenpopulatie erg gunstig. Kunnen ze misschien weer wat opkrabbelen na jaren van tegenslag. Als je door de heide loopt, dan ruik je de honing en gonst het in je oren. De Zwarte Heidelibel is een beetje saaie verschijning, althans meneer Heidelibel. Mevrouw is daarentegen nogal geel. Het is één van de laatst vliegende libellensoorten van het seizoen en ze zorgen voor een mooi contrast tussen al dat paars.

De hele familie op je nek

Hoe kun je nou beter voor je kroost zorgen dan ze de hele dag op je rug mee te nemen. Deze Wolfspin draagt haar voltallige kroost, nadat ze uit het ei zijn gekropen, mee op de rug totdat ze zelfstandig zijn. De eierzak hangt nog aan haar achterlijf. Ook die draagt ze met zich mee. Het schijnt dat als ze die onverhoopt verliest, dat ze een steentje als vervanging kiest. Een soort broeddrang eigenlijk. Gelukkig hoeft ze niet al die mondjes te voeren, want de jongen hebben genoeg reserve om het zonder uit te houden. Nadat de jongen hun eerste vervelling hebben gehad, gaan die hun eigen weg. Voor de Wolfinspin weer een hele last minder.

Gezinsuitbreiding bij de Appelvinkjes

Het hing al een tijdje in de lucht. Er zaten zoveel Appelvinken in de tuin en die hadden er al heel wat vlieguurtjes op zitten. Dus moest er wel ergens een nest hongerige snavels zitten. Vandaag lieten de snotneuzen zich dan eindelijk zien. Ze laten zich nog dagen voeren, maar hun eerste drankje halen ze zelf al op. De typische blauwe vleugelveertjes zitten er al aan, maar een staart hebben ze nog nauwelijks. Ze zijn nog reuze tam, maar hun ouders zullen ze wel snel bijspijkeren. Oppassen, ook voor die man met dat babyvoer iedere dag.

Zomers IJs

Hoe sprookjesachtig was mijn zondagmorgen. IJsvogels worden weer steeds zeldzamer, gevoelig als ze zijn voor extreme kou en nattigheid. Want ondanks zijn naam heeft hij een hekel aan bevroren water. Het is dat men hem erop vindt lijken en omdat men hem veel waarneemt rondom wakken, dat ze hem zo zijn gaan noemen. Gelukkig zijn er verschillende projecten opgestart om hem een handje te helpen bij het broeden. Visjes vangen moet hij nog even zelf doen. Hoewel, zijn menu is veel uitgebreider. Kijk maar eens in de update wat hij zoal naar binnen werkt.

Bonte laatbroeier

Toen ik terug kwam van de expeditie Bijeneters stond het onkruid een meter hoog en was de tuin verdacht stil. Alles was reeds uitgevlogen. Op één bewoner na. De Bonte Vliegenvanger is een laatkomer en dus vliegen de jongen ook later uit. Lang kan het niet meer duren, want de prooien worden steeds groter en ze vliegen af en aan. De Bonte maakt het trouwens wel heel bont. Na het broedseizoen verdwijnen ze volledig uit het zicht. Niemand weet precies waar ze tot de trek verblijven. Misschien moeten ze het daar wel van hebben, want van hun kleur in ieder geval niet.

Wisseling van de wacht

Mijn achterburen hebben inmiddels jongen. Drie weken geleden kraakten ze de woning van hun kleine neefje, de Boomklever. De laatste dagen wisselen ze elkaar af met hele kleine hapjes. Dat betekent dat de jongen nog zo klein zijn, dat ze warm gehouden moeten worden. Dus verdelen ze de taken netjes. Voordat de Spechtenjeugd zelf op kamers gaat ben ik er dit jaar helaas weer niet bij. De Bijeneters roepen. Dus verhuis ik over een week voor een kleine maand naar Frankrijk. Spechten lijken wel een beetje op Bijeneters. Het type woning hebben ze in ieder geval gemeen al graven ze die in het zand en ze zijn zeker zo geëmancipeerd.

Verdrink een Vink

Er zijn vijf manieren om vogels naar je toe te lokken; nestkasten, voedsel, water, water en nog eens water. Vooral als het een hele droge periode is, wordt mijn bosvijvertje een soort tweede Schiphol. De hele dag vliegen zo'n twintig soorten bosvogels af en aan om de dorst te lessen of een verfrissend bad te nemen. En soms gaan ze zo ver dat je je wel eens afvraagt of ze niet verzuipen. Het is hun kwetsbaarste moment voor de Sperwer, of voor andere ongeduldige badgasten. De één doet even vlug een headdip, terwijl de ander helemaal kopje onder gaat. Deze Vink had zo'n dag. Zal volgende keer eens wat shampoo in het water doen.

Uit volle blauwborst

Vogels zingen niet. Dat doen alleen mensen. Tenminste als ze vrolijk zijn. Blauwborsten schreeuwen dat het een lieve lust is. Om twee redenen. Blauwe meneren wegjagen en blauwe mevrouwen lokken. Maar soms waait het te hard en dan is 'the answer blowing in the wind'. Na een dag of wat is het afgelopen. Dan trekken ze zich samen terug in het riet om blauwe kindjes te maken. Na de zomer vertrekken ze weer met stille trom naar Afrika. Dus zoek snel een rietkraag op en geniet nog even, vooruit dan maar, van zijn lied.

Zwartwerker klust een beetje bij

Overal wordt gegraven, gemetseld en getimmerd. Vooral de holenbroeders zijn heel erg zichtbaar bezig met de nieuwe kinderkamer. De grootste van het stel neemt een paar weken de tijd om het nest van zijn keuze in orde te brengen. Wat opvalt is dat ze er vaak nog een uitgang bijtimmeren. Waarschijnlijk als nooduitgang voor de Boommarter. Die kan door de ingang naar binnen op zoek naar voedsel voor haar eigen jongen. Concurentie in de natuur. Hoewel Beun de Haas vooral last heeft van natte voeten.

Heikikker, zijkikker

Je zoekt je dagen wezenloos in mooie heidevennetjes naar de heikikker en tenslotte vind je hem in een watertje bij een woonwijk in Bunnik. Geen hei te bekennen. Al was het dan een eenzame vrijgezel die waarschijnlijk een blauwtje had gelopen. Zo zitten poelkikkers dus in sloten, meerkikkers in poelen en zijn bastaardkikkers echt nooit vreemd gegaan. Heet je bruine kikker, dan wordt het overzichtelijk. Hoewel die weer in heel veel kleurvarianten rond huppelen. Fijn als je kleurenblind bent. Dan is een kikker gewoon een kikker. Scheelt een hoop gezeik, uh gezoek.

Padden trekken en padden poelen

Als ik s'avonds laat thuis kom in deze tijd, dan moet ik het display van mijn mobieltje gebruiken om niet op padden te trappen. Honderden zijn nu s'nachts op zoek naar een vriendje of vriendinnetje. In de vijver op het park kroelen de stelletjes knorrend tussen het kroos. De volgende morgen is er niets meer van te zien, behalve de ongelukkigen waarop is gestaan, of waar een dikke autoband overheen is gegaan. Vele anderen dienen als voer voor hogere soorten. Daarom zijn het er zo veel. Het is een ingecalculeerd risico. De macht van het overtal.

Katjes brengen kleur

Eindelijk loopt de natuur weer uit. Realiseer jij je ook wel eens dat we net even meer dan de helft van het jaar naar kale bomen en struiken zitten te kijken?! Het voelt niet voor niets als nieuw leven. Tijd voor een kleurtje op je toet, vitaminen uit zonlicht, soepeler botten en spieren en van die ondefinieerbare, maar oh zo prettige lentekriebels. Vreemd dan weer dat het nieuwe leven in de Wilg gesymboliseerd wordt door de gele mannelijke katjes. Anders zouden het Wilgenpoesjes hebben geheten....

Lekker samen zonnen

Al in het vroege voorjaar neemt de activiteit van de Harige Rode Bosmier toe, en op zonnige dagen in maart kun je bosmierwerksters zien ‘zonnen’. In dichte groepen laten ze zich op de buitenkant van de nestkoepel door de zon opwarmen, waarna ze de warmte meenemen in het nest. Hierdoor kan de temperatuur in het nest al vroeg in het jaar behoorlijk oplopen, waardoor de ontwikkeling van nieuw mierenkroost sneller kan verlopen. Wat een zonnetje al niet in je los kan maken.

Over bloemetjes en bijtjes

Heb jij je net als ik ook wel eens afgevraagd hoe vroegbloeiers bestoven worden in het koude voorjaar als er nog geen insecten zijn? Nou die zij er al wel. Deze vroege Honingbij doet waar hij voor aangenomen is; stuifmeel verspreiden en het voortbestaan van in dit geval de Krokus, veilig stellen. Het is wel sprokkelen voor de Bij en een beetje weinig variatie nog op het menu, want veel bloeit er nog niet. Wakker gemaakt door de eerste zonnestralen op zijn korf, wordt het werkbijen werkhormoon aangezet. Aan de arbeid, genoeg geslapen.

Veters van de boswachter

Vandaag een workshop gegeven aan IVN-ers. Daar zitten echte specialisten tussen en de Mycoloog van dienst wist ons te vertellen wat dit verschijnsel is. Een mycelium, de schimmel van de uiteindelijke paddenstoel, in dit geval de Echte Honingzwam, is normaal onzichtbaar onder de bast verstopt. Bij een hele oude dode boom valt de bast weg en komt het mycelium aan de oppervlakte te liggen en 'verhout'. Een creatieve geest heeft het ooit de veters van de boswachter genoemd. Een heel spooky verschijnsel zo'n mummyschimmel. Het was eens een echte bomenkiller en is nu zelf aan zijn eind.

Focus op een Krokus

Het leuke van Krokussen is dat ze zich niet laten dwingen tot de tuinmansorde. In grasmatten staan ze natuurlijk aangepoot en dus meteen schaakmat. Maar je ziet ze ook in bossen en op plekken waar ooit tuinafval is gestort. En op die plekken dragen ze alle kleuren door elkaar. Veelvuldig en veelkleurig in alle vrijheid.
Eigenlijk is de enige geordende plek die van de Krokussenkwekerij. En zelfs dan zit er een verstekeling tussen. Ik heb iets met buitenbeentjes. Lekker dwars, lekker eigenwijs. Het is de massa die zorgt voor de eenvormigheid en die de buitenbeentjes weer terug in het gelid marcheert. Maar deze witte dwarsligger komt volgend jaar gewoon weer lekker eigenwijs ergens op een belt tot bloei.

Koning winter ijlt nog na

Terwijl overal de Krokusjes en Sneeuwklokjes (alleen omdat ze wit zijn heten ze zo) al hun kopjes boven het maaiveld uitsteken en in de meeste kanalen en meren het ijs al weer helemaal verdwenen is, speelt zich aan hogerwal langs het IJsselmeer een bijna Arctisch schouwspel af. Opgestuwd door de wind schuiven de laatste ijsschotsen tegen de dijk op. Bij het juiste perspectief (zonder toeristen) lijkt het net of je in een Poollandschap vertoeft.

Meldpunt buitenlandse bessenrovers

Massaal komen ze naar Nederland om hier te profiteren van de overvloed. In hun thuislanden hebben ze het slecht door nog heviger kou en honger. Op goed geluk vliegen ze deze kant op, op zoek naar de laatste bessen aan onze overvolle Hollandse struiken. Profiteurs zijn het. Maar als onze verwende Merels ze laten hangen, omdat die worden vetgemest op rijke voedertafels, gun je deze hardwerkende Koperwiek toch zijn bittere kost.

It giet net aon

De elf rayonhoofden zijn in vergadering. Die van Balk is net door het ijs gezakt. Al dagen zijn ze op zoek geweest naar de laatste wakken. Hoe langer ze open blijven, hoe beter het voor ze is. Vis en sopie, dat is het enige wat ze bezig houdt. Nog een paar dagen wijken voor ijzeren ijzers en krasse krassers. Voor je het weet begint de vogeltrek alweer. Volgend jaar dan toch maar weer naar het Zuiden.

Waterland, schaatsland, gemalen land

Het hele jaar doen ze anoniem hun werk. Ze houden onze voeten droog, laten de boeren boeren, redden onze weidevogels en spelen een crusiale rol in onze biodiversiteit. Maar als het vriest dan moeten ze plat. Dan is de roep van het schaatsvolk zo sterk dat het water tot stilstand moet komen. De schaatsgekte gaat even voor. Gelukkig maar dat de vorst een handje helpt. Ver onder nul stroomt het water nogal slecht. Vanmiddag, zonsondergang, Arkemheense polder bij een voeltemperatuur van -20. Adembenemend mooi Nederland.

Winter in Sealand

Omdat er een vergadering uitviel in Leidschendam en ik toch al in die richting was, ben ik op advies van fotovriend Dennis Martens doorgereden naar de Maasvlakte. Er zouden Pestvogels en Velduilen zitten. Wel een velduil zien wegvliegen. Zul je altijd zien wanneer je zo'n eind rijdt voor je Uil, dat er dan een groepje jagers op Konijnenjacht gaat. Met Fred, Hond en Havik!
Mijn encounter met de Zeehond was natuurlijk geweldig. Ik geef toe dat ik het beestje nog even gauw geaaid heb voordat het in de zee van Zeeland verdween. Voelen is geloven en beleven vooral. Ik denk dat de inspanningen van Ecomare en Leny het Hart te tamme Zeehondjes oplevert. Ik was dit jaar zeker niet de eerste met zo'n intieme ontmoeting.

Gele Trilzwam in grauw winterbos

Aan alles is te zien, te ruiken en te horen dat de natuur van slag is. De winter verloopt bijna lente-achtig. Vandaag tijdens een korte wandeling een Merel horen zingen. Raar gevoel geeft dat. Alsof er iets niet klopt. Deze gele Trilzwam komt normaal voor in de late herfst, maar toch niet in de winter. Hij kan niet tegen vorst, zoals zoveel paddenstoelen. En zie je er normaal zo af en toe een, lijkt het nu wel een plaag. Overal op dode Eikentakken vind je ze nu nog in grote aantallen. Het zijn net hersenpannetjes. De natuur piekert zich suf wat ze nu weer mee moet maken.

Portret van Grote Zilverreiger

Steeds vaker overwinteren ze in Nederland, de Grote Zilverreiger. Soms verzamelen zich tientallen exemplaren op een slaapplaats. Overdag stropen ze solitair de polders af naar kleine visjes. Over het algemeen is het een schuwe vogel, maar zoals bij alle soorten komt er zo af en toe ook een tam exemplaar voor bij deze reiger. Deze viste onder de auto langs en kon ik met tegenlicht een mooie studie maken van de kop tijdens het jagen. De ogen draaien onafhankelijk in de kop in alle richtingen.